Przecinek przed i

Przecinek przed „i” to temat niezwykle spłycony w szkole. Pamiętam, że polonistka często powtarzała, że przed i nie stawia się przecinka. Wbiłam to sobie do głowy i… popełniałam błędy interpunkcyjne. Jak się okazuje, w tej zasadzie jest tylko część prawdy. Bo istnieje mnóstwo kontekstów, w których koniecznie trzeba postawić przecinek przed i!

Kiedy NIE stawiamy przecinka przed „i”

Zasada z podstawówki jest prawdziwa w dwóch sytuacjach:

1. Gdy „i” stoi pomiędzy zdaniami łącznymi

Jeśli spójnik „i” łączy zdania, które wzajemnie się uzupełniają i równie dobrze mogłyby być oddzielnymi zdaniami, nie stawiamy przecinka:

2. Jeśli coś wymieniamy

Spójnik „i” łączy 2 wymieniane elementy (określenia), przecinka nie stawiamy, np:

Kiedy przed „i” stawiamy przecinek KONIECZNIE

Przecinek zawsze należy postawić w następujących sytuacjach:

1. Jeśli przed „i” kończy się zdanie podrzędne

Zdanie podrzędne to takie, które uściśla treść poprzedniego zdania, np.

• Jadę pociągiem, który ma 6 wagonów, i słucham muzyki.

Zwróć uwagę, że spójnik „i” niezmiennie łączy zdania A i B, jednak pomiędzy zostało wtrącone jeszcze zdanie podrzędne C. I właśnie konieczność wydzielenia go przecinkami spowodowała, że przed „i” należy postawić przecinek.

Powyższy przykład dobrze obrazuje charakteru polskiej interpunkcji. Jak widać, przecinki stawiamy wtedy, gdy wymaga tego budowa zdania (składnia). Przecinki NIE są więc przerwami na wzięcie oddechu!

I taka ciekawostka: w tekstach, które redagowałam, najczęstszym błędem interpunkcyjnym był właśnie brak drugiego przecinka (zamykającego zdanie C).

2. Jeśli „i” wprowadza dopowiedzenie

Dopowiedzenie jest elementem wypowiedzi mającym znaczenie dodatkowe. Gdyby z niego zrezygnować, zdanie zachowa swój sens. Dopowiedzenie od reszty zdania musi być oddzielone przecinkami z obu stron. Oczywiście, gdy dopowiedzenie jest na końcu zdania, zamiast przecinka zamykającego stawiamy kropkę, np.:

• Radzę uregulować zaległości podatkowe, i to jak najszybciej.

Dopowiedzeniem jest więc końcówka zdania: „i to jak najszybciej”.

3. Jeśli „i” jest użyte w znaczeniu „więc”, „dlatego”

Mimo że jest to kontekst rzadki, to wart opisania, np.

• Nie podlałam kwiatka, i usechł.
• Nie podlałam kwiatka, więc usechł.
• Ponieważ nie podlałam kwiatka, to usechł.

4. Jeśli spójnik „i” jest powtórzony

Jeśli w zdaniu wielokrotnie powtarzamy „i”, to przed drugim i kolejnymi „i” stawiamy przecinek, np.

• Lubię jabłka i gruszki, i śliwki, i morele, i ananasy, i…
• I cieszę się, i nie cieszę z sukcesu mojego brata.

Powtórzony spójnik „i” – nie ma przecinka

A teraz pokażę ci kontekst pozornie stojący w opozycji z poprzednim. Mianowicie w zdaniu znajdą się dwa spójniki „i”, ale żadnego przecinka.

Przyjrzyj się funkcji, jaką „i” pełni w zdaniu:

• Cieszę się i nie cieszę twoimi sukcesami i wyjazdem.

W skrócie chodzi o to, że oba „i” pełnią inną funkcję w zdaniu. Pierwsze „i” łączy zdania, natomiast to drugie wprowadza wyliczenie.

A tak dokładniej..

Jeśli wolisz dłuższe objaśnienie, to proszę bardzo:

• Cieszę się i nie cieszę twoimi sukcesami.

Wiadomo, nie ma tu przecinka, bo to zdania łączne.

A teraz na początku dopiszę „i”. W takiej sytuacji będziemy mieć do czynienia z powtórzeniem spójnika w zdaniach łącznych, więc przecinek trzeba będzie przed nim postawić:

• I cieszę się, i nie cieszę twoimi sukcesami.

Zauważ, że funkcją „i” jest łączenie zdań składowych:

Teraz rozbuduję zdanie o kolejny powód (braku) zadowolenia:

• I cieszę się, i nie cieszę twoimi sukcesami i wyjazdem.

Zwróć uwagę, że zadaniem ostatniego „i” jest zestawienie „sukcesów” z „wyjazdem”, czyli elementów wewnątrz zdania składowego B:

Oto inne przykłady, w których stosujemy zasady opisane wyżej:

• Lena zadzwoni i będzie opowiadała o sklepach i modzie.
• I mama, i tata cieszą się dobrymi ocenami i wzorowym zachowaniem córki.

Jak widzisz, przestankowanie (stawianie przecinka) przed „i” jest nieco bardziej skomplikowane niż wskazywałby na to szkolny mit.

Mam nadzieję, że seria artykułów na jego temat pomogła Ci przyswoić sobie prawdę na temat stawiania przecinka przed spójnikiem „i”.