Gdziekolwiek jestem i czymkolwiek się zajmuję, mam do czynienia z językiem. Gdy idę ulicą – mijam szyldy, reklamy i ogłoszenia; gdy gotuję – sięgam po przyprawę, która ma swoją nazwę; gdy robię zakupy – czytam etykiety produktów, które chcę kupić; gdy prowadzę samochód – czytam drogowskazy… Słowa, słowa, słowa. Siłą rzeczy zwracam uwagę na to, jak coś jest napisane. A napisane jest różnie. Więc czasem się śmieję, a czasem rozpaczam. Czytaj dalej
Pamiętam, jak odbierałam córcię z przedszkola i jak mówiła mi wierszyk o pączku: „Był sobie pączek, który nie miał rączek. Miał dziurkę na konfiturkę. Wszyscy go lubili na Tłusty Czwartek”. To rzeczywiście był Tłusty Czwartek. A dziś mamy Wielki Czwartek – Wielkanoc coraz bliżej. Lada dzień wszyscy będziemy sobie wysyłać życzenia świąteczne. I o nich chciałabym napisać kilka słów. Czytaj dalej
Pisownia wyrazu „jak” z cząstką „-by” wywołuje spore zamieszanie. I tak samo jak są w naszym języku wyrazy mające kilka znaczeń (np. surówka, klatka), tak samo w gramatyce jedno słowo może być dwiema częściami mowy. I właśnie od tego, czy „jak” jest spójnikiem czy zaimkiem, zależy jego pisownia z „-by”. Powiało grozą z tą gramatyką? Spokojnie, żartowałam. Wyjaśnię bez fachowych pojęć. Czytaj dalej
Pewnie nieraz zastanawiałeś się, czy dzień przed Bożym Narodzeniem to „Wigilia” czy „wigilia”. No i kto wchodzi przez komin, aby włożyć prezenty pod choinkę – „Święty Mikołaj”, a może „święty Mikołaj”? A jak nazywa się 6 grudnia – dzień, w którym zwyczajowo obdarowujemy się drobnymi prezentami? Czytaj dalej
Zdarzyło ci się kiedyś zmienić treść pocztówki z wakacji tylko dlatego, że nie wiedziałeś, która pisownia jest poprawna: „znad” czy „z nad”? To pierwsze tak dziwnie wygląda, bo przecież „z” i „nad” to dwa oddzielne przyimki. Więc może ta druga wersja jest poprawna? Word nie podkreśli jednak żadnej z nich… Więc jak należy napisać? Czytaj dalej
Gdy uczyliśmy się pisać, dowiadywaliśmy się również, kiedy używamy wielkiej litery. Nauczycielki wciąż powtarzały: „Zdanie zaczynamy wielką literą”, „Nazwy krajów i ich mieszkańców piszemy wielką literą”, „Imiona i nazwiska piszemy wielką literą”, no i oczywiście: „Nazwy własne piszemy wielką literą”. A czym są te nazwy własne? Pewnie definicji jest tyle, ilu nauczycieli. Ja znam taką: „coś, co się samemu wymyśli, i trzeba to nazwać”. A tak naprawdę chodzi o to, że zasad dotyczących pisowni wielką literą jest tak dużo, że łatwiej jest wrzucić je do jednego worka i podpisać: „NAZWY WŁASNE”. Oto efekt. Czytaj dalej
Właściciel pewnej restauracji miał bzika na punkcie noży. Dlatego kelner musiał pilnować, aby codziennie liczba noży się zgadzała. Gdyby któryś nóż zginął, kelner miałby nieprzyjemności. Dlatego na koniec każdego dnia liczył noże, podśpiewując: „Liczy noże, niechby nie!”.
Dzięki tej historyjce zapamiętałam niektóre partykuły. Przydało się na klasówce w ósmej klasie. Tak, tak, jestem tym dinozaurem, który z podstawówki poszedł od razu do liceum. No ale wracając – napisałam ten artykuł, bo ostatnio partykuły chodzą mi po głowie. Po prostu chciałam się z tobą podzielić tym, o czym w szkole mówi się jedynie pobieżnie. A szkoda! Czytaj dalej
„Ciebie się to podoba?” – pytała koleżanka, ilekroć zaczęłam zdanie od dłuższej formy zaimka, czyli w tym wypadku „mnie”: „Mnie się to podoba”. Wtedy, gdy miałam 10 lat, pytanie koleżanki robiło na mnie wrażenie: „Skoro zwraca mi uwagę, to pewnie ma rację…” – myślałam sobie. I wiesz co? Zaczęłam się pilnować i rozpoczynać zdania od „mi” zamiast „mnie”. Gdybym tylko poradziła się wtedy kogoś mądrzejszego… Czytaj dalej
Kwiecień – ostatni miesiąc rozliczania się z urzędem skarbowym, czyli wypełniania i dostarczania formularzy PIT-37. Jeśli masz już to za sobą, pewnie dawno o sprawie zapomniałeś. Jeśli jednak PIT jest jeszcze na twojej liście zadań, lepiej się nim zajmij. Po co ci kłopoty z urzędem skarbowym?
Eh, powiało grozą… Właściwie to chciałam tylko przedstawić poprawną odmianę skrótowca „PIT”. Czytaj dalej
Są w języku polskim takie rzeczowniki, które kiedyś były dwoma oddzielnymi wyrazami, jednak z biegiem lat zatraciły swoją odrębność znaczeniową, więc zaczęto pisać je łącznie i zróżnicowała się ich odmiana. Zmieniło się nawet znaczenie niektórych słów składowych. Mowa o zrostach. Czytaj dalej
Otrzymuję kilka newsletterów i bardzo je sobie cenię. Przede wszystkim dlatego, że dzięki nim oszczędzam czas. Nowe treści na stronach zwykle pojawiają się nieregularnie (na „Kulturze Języka” również), więc unikam sytuacji, gdy odwiedzam jakąś witrynę i stwierdzam, że nie ma na niej nic nowego. Obserwuję kilka stron i gdybym tak miała wchodzić codziennie na każdą z nich, szybko bym zrezygnowała. Newsletter rozwiązuje ten problem Czytaj dalej
Osobie myślącej pozytywnie częściej udaje się to, co zamierzyła. Uważam, że kluczem do pozytywnego myślenia jest pozytywne mówienie, czyli takie formułowanie wypowiedzi, które ujmuje rzeczywistość od strony pożądanego rezultatu zamiast czarnego scenariusza. Czytaj dalej
Dawniej pisało się listy, dziś pisze się mejle. Tymi pierwszymi rządzą ustalone zasady – wiemy, jak zacząć i skończyć tradycyjny list. Z mejlem jest nieco inaczej, bo może pełnić więcej funkcji niż jego papierowy odpowiednik. W związku z tym, że jest niezwykle rozpowszechnionym i wygodnym narzędziem komunikacji, może przybierać rozmaite formy, np. listu do koleżanki, reklamacji czy pisma do urzędu. Często też korespondencja mejlowa staje się tylko trochę wolniejsza niż rozmowa twarzą w twarz. Niezależnie od typu mejla trzeba jakoś sformułować początek i koniec. Jak? Czytaj dalej
W tej części artykułu o (nie)stawianiu przecinka przed „i” opiszę być może zaskakujący kontekst, w którym „i” będzie podwojone, ale nie postawimy przed nim przecinka. To podwojenie okaże się jednak tylko pozorne. Czytaj dalej
W pierwszej części artykułu o tytułowym szkolnym micie opisywałam, kiedy rzeczywiście przecinka przed „i” postawić nie można. Przed Tobą druga część, z której dowiesz się o kontekstach, w których przed „i” ten znak interpunkcyjny pojawić się musi. Czytaj dalej
W szkole podstawowej nauczycielka od polskiego często powtarzała, że przed „i” nie stawiamy przecinka. Wbiłam to sobie do głowy i… popełniałam błędy interpunkcyjne (Ty też?). Jak się okazuje, w tej zasadzie jest tylko część prawdy. Właśnie o tej części piszę poniżej. Czytaj dalej
Facebook, Google, YouTube, Skype, pendrive – z pisownią tych wyrazów nie mamy problemu wtedy, gdy w zdaniu występują one w formie podstawowej (w mianowniku). Sprawa się komplikuje, gdy przyjdzie nam odmienić te słowa, np. Lubię oglądać filmy na (YouTube); Siostra kopiuje pliki z mojego (pendrive). Jak to zapisać? Polacy potrafią być bardzo twórczy w tej kwestii. Wariantów widziałam sporo, ale – aby nie mieszać Ci w głowie – podam wyłącznie wersję poprawną. Czytaj dalej
Koniec grudnia to czas kupowania prezentów i składania życzeń. Z prostej przyczyny mnie bardziej interesuje to drugie. Na to, czy kupisz komuś trafiony prezent, nie mam wpływu. Jednak mogę dać Ci wskazówki, jak ominąć pewne pułapki przy pisaniu życzeń. Czytaj dalej
Oto i on – pierwszy artykuł. Trochę się natrudziłam, abyś mógł go przeczytać, bo – zanim zaczęłam pisać – musiałam podjąć wyzwanie, jakim było stworzenie tej witryny: domena, hosting, wybór szaty graficznej… To wszystko było dla mnie nowością. Ale poradziłam sobie, bo nie ma rzeczy niemożliwych. I oto jest! „Kultura Języka” do Twojej dyspozycji! Ale… jak właściwie rozumieć termin „kultura języka”, którego użyłam jako nazwy mojej strony? O tym właśnie jest pierwszy artykuł. Czytaj dalej
