Jakby czy jak by? Jak to się pisze? Razem czy osobno?

Zastanawiasz się, jak się pisze jakby/ jak by – razem czy osobno? To słusznie, bo raz tak, raz tak. Pisownia zależy od kontekstu, a ściśle od tego, jaką częścią mowy jest to jakby/ jak by. Na szczęście nie musisz przypominać sobie co to spójnik, co zaimek. Wystarczy, że zapamiętasz: warunek i porównanie – razem, pytanie – osobno. A teraz prześledź przykłady.

Jakby pisane razem – warunek

Prześledź poniższe przykłady, w których jakby wprowadza warunek.

• Jakbyśmy jutro przejeżdżali przez Wrocław, tobyśmy was odwiedzili.
• Jakby mógł, toby wrócił.
• Jakby chciał, toby przeprosił.
• Co ja bym zrobiła, jakbyś mi nie pomógł?

Skoro we wszystkich tych zdaniach jakby wprowadza warunek, to można je zastąpić przez jeśli lub gdyby.

Zatrzymam się na chwilę przy gdyby. Idę o zakład, że bez mrugnięcia okiem każdy napisze to łącznie. Dzięki temu, że jego pisownia jest tak naturalna i intuicyjna, można łatwo zapamiętać, że jeśli jakby znaczy dokładnie to samo ile gdyby, to też pisze się je razem:

• Gdybyśmy jutro przejeżdżali przez Wrocław, tobyśmy was odwiedzili.
• Gdyby mógł, toby wrócił.
• Gdyby chciał, toby przeprosił.
• Co ja bym zrobiła, gdybyś mi nie pomógł?

Jakby pisane razem – porównanie

Jest jeszcze jeden kontekst, kiedy cząstka -by przykleja się do jak. Mianowicie wtedy, gdy opisujemy coś przez porównanie, np.:

• Natalka narysowała drzewo, ale okiem dorosłego to było coś jakby słońce, jakby kwiat.
• Więźniarka spojrzała na mnie spokojnie i coś jakby nieme błaganie pojawiło się na jej twarzy.
• Mówił do mnie w taki sposób, jakby nie wierzył, że go rozumiem.
• Kelner obsługiwał nas bardzo wolno, tak jakby chciał, a nie mógł.

Zwróć uwagę, że tutaj też do akcji może wkroczyć gdyby:

• Natalka narysowała drzewo, ale okiem dorosłego to było coś jak gdyby słońce, jak gdyby kwiat.
• Więźniarka spojrzała na mnie spokojnie i coś jak gdyby nieme błaganie pojawiło się na jej twarzy.
• Mówił do mnie w taki sposób, jak gdyby nie wierzył, że go rozumiem.
• Kelner obsługiwał nas bardzo wolno, tak jak gdyby chciał, a nie mógł.

Jak by osobno – pytania

Tradycyjnie najpierw podam przykłady do analizy:

• To teraz wyjaśnij, jak byś chciał zorganizować tę imprezę?
• Jak bym sobie poradziła bez twojej pomocy? Jak?

Podane zdania są pytaniami.

Słówko jak można zastąpić przez w jaki sposób:

• To teraz wyjaśnij, w jaki sposób chciałbyś zorganizować tę imprezę?
• W jaki sposób bym sobie poradziła bez twojej pomocy? W jaki sposób?

Ruchoma cząstka -by

Zauważ, że cząstka -by może się dołączyć do wyrazu lub pozostać samodzielna. Do wyboru, do koloru:

• To teraz wyjaśnij, jak chciałbyś zorganizować tę imprezę?
• Powiedz, jak byś to zrobiła?
• Jak poradziłabym sobie bez twojej pomocy? Jak?
• Nie wyobrażam sobie, jak bym to inaczej rozwiązał…

I to tyle, jeśli chodzi o pisownię jakby/ jak by. Pora na podsumowanie.

Jakby/ jak by w pigułce

Jakby razem

• Jeśli jakby wprowadza warunek i można je zastąpić przez gdyby:

Warunek:

jakby = gdyby => jakby

• Jeśli jakby służy do porównania i można je zastąpić przez jak gdyby:

Porównanie:

jakby = jak gdyby

Jak by osobno

Gdy zadajemy pytanie, czyli zaimek jak można zastąpić przez w jaki sposób:

Pytanie:

jak? = w jaki sposób?

Mam nadzieję, że po skończonej lekturze całego artykułu nie będzie ci już drżała ręka, gdy przyjdzie ci napisać jakby/ jak by. Bo wiesz już, jak to się pisze!