Zastanawiasz się, jak się pisze jakby/ jak by – razem czy osobno? To słusznie, bo raz tak, raz tak. Pisownia zależy od kontekstu, a ściśle od tego, jaką częścią mowy jest to jakby/ jak by. Na szczęście nie musisz przypominać sobie co to spójnik, co zaimek. Wystarczy, że zapamiętasz: warunek i porównanie – razem, pytanie – osobno. A teraz prześledź przykłady.
Jakby pisane razem – warunek
Prześledź poniższe przykłady, w których jakby wprowadza warunek.
- Jakbyśmy jutro przejeżdżali przez Wrocław, tobyśmy was odwiedzili.
- Jakby mógł, toby wrócił.
- Jakby chciał, toby przeprosił.
- Co ja bym zrobiła, jakbyś mi nie pomógł?
Skoro we wszystkich tych zdaniach jakby wprowadza warunek, to można je zastąpić przez jeśli lub gdyby.
Zatrzymam się na chwilę przy gdyby. Idę o zakład, że bez mrugnięcia okiem każdy napisze to łącznie. Dzięki temu, że jego pisownia jest tak naturalna i intuicyjna, można łatwo zapamiętać, że jeśli jakby znaczy dokładnie to samo ile gdyby, to też pisze się je razem:
- Gdybyśmy jutro przejeżdżali przez Wrocław, tobyśmy was odwiedzili.
- Gdyby mógł, toby wrócił.
- Gdyby chciał, toby przeprosił.
- Co ja bym zrobiła, gdybyś mi nie pomógł?
Jakby pisane razem – porównanie
Jest jeszcze jeden kontekst, kiedy cząstka -by przykleja się do jak. Mianowicie wtedy, gdy opisujemy coś przez porównanie, np.:
- Natalka narysowała drzewo, ale okiem dorosłego to było coś jakby słońce, jakby kwiat.
- Więźniarka spojrzała na mnie spokojnie i coś jakby nieme błaganie pojawiło się na jej twarzy.
- Mówił do mnie w taki sposób, jakby nie wierzył, że go rozumiem.
- Kelner obsługiwał nas bardzo wolno, tak jakby chciał, a nie mógł.
Zwróć uwagę, że tutaj też do akcji może wkroczyć gdyby:
- Natalka narysowała drzewo, ale okiem dorosłego to było coś jak gdyby słońce, jak gdyby kwiat.
- Więźniarka spojrzała na mnie spokojnie i coś jak gdyby nieme błaganie pojawiło się na jej twarzy.
- Mówił do mnie w taki sposób, jak gdyby nie wierzył, że go rozumiem.
- Kelner obsługiwał nas bardzo wolno, tak jak gdyby chciał, a nie mógł.
Jak by osobno – pytania
Tradycyjnie najpierw podam przykłady do analizy:
- To teraz wyjaśnij, jak byś chciał zorganizować tę imprezę?
- Jak bym sobie poradziła bez twojej pomocy? Jak?
Podane zdania są pytaniami.
Słówko jak można zastąpić przez w jaki sposób:
- To teraz wyjaśnij, w jaki sposób chciałbyś zorganizować tę imprezę?
- W jaki sposób bym sobie poradziła bez twojej pomocy? W jaki sposób?
Ruchoma cząstka -by
Zauważ, że cząstka -by może się dołączyć do wyrazu lub pozostać samodzielna. Do wyboru, do koloru:
- To teraz wyjaśnij, jak chciałbyś zorganizować tę imprezę?
- Powiedz, jak byś to zrobiła?
- Jak poradziłabym sobie bez twojej pomocy? Jak?
- Nie wyobrażam sobie, jak bym to inaczej rozwiązał…
I to tyle, jeśli chodzi o pisownię jakby/ jak by. Pora na podsumowanie.
Jakby/ jak by w pigułce
Jakby razem
- Jeśli jakby wprowadza warunek i można je zastąpić przez gdyby:
Warunek:
jakby = gdyby => jakby
- Jeśli jakby służy do porównania i można je zastąpić przez jak gdyby:
Porównanie:
jakby = jak gdyby
Jak by osobno
Gdy zadajemy pytanie, czyli zaimek jak można zastąpić przez w jaki sposób:
Pytanie:
jak? = w jaki sposób?
Mam nadzieję, że po skończonej lekturze całego artykułu nie będzie ci już drżała ręka, gdy przyjdzie ci napisać jakby/ jak by. Bo wiesz już, jak to się pisze!
Świetnie i klarownie wytłumaczone. Dziękuję!